برآورد تبخیر - تعرق گیاه گندم زمستانه به روش تراز انرژی (نسبت باون) و مقایسه آن با داده های لایسیمتری در مشهد

چکیده تبخیر و تعرق یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی است که در طرح های کشاورزی مد نظر قرار می گیرد. یکی از روش های برآورد تبخیر – تعرق گیاه روش تراز انرژی (نسبت باون) است که بر پایه ی اندازه گیری شیب دما و رطوبت در دو ارتفاع مختلف گیاه می باشد. این پژوهش در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سه لایسیمتر به منظور برآورد تبخیر – تعرق گیاه گندم رقم گاسکوژن انجام شد و نتایج حاصل از آن با روش مستقیم مورد مقایسه قرار گرفت. داده های لازم برای اندازه گیری تبخیر و تعرق از روش تراز انرژی در تمام مراحل فنولوژی گیاهی در بازه های زمانی یک ساعته با بهره گیری از دستگاه برآورد تراز انرژی(مدل5200- dik) برداشت شد و تبخیر – تعرق لایسیمتر ها (گیاه مرجع و گندم) بصورت روزانه محاسبه گردید.آهنگ تبخیر – تعرق روزانه با استفاده ازروش تراز انرژی 4/2 میلی متر به دست آمد که همبستگی بسیار بالایی(98/0) با نتایج لایسیمتر که 44/2 محاسبه شد داشت. دامنه افتاخیز نسبت باون در امتداد شبانه روزبین 5/1- تا 9/1 می باشد که مقادیر منفی پس از غروب خورشید که با کاهش گرمای محسوس در محیط همراه است اتفاق می افتد و در طول شب ادامه می یابد. با طلوع خورشید میزان آن به تدرج بیشتر می شود تا اینکه درساعت 8 تا 9 به بیشینه مقدار خود می رسد، سپس روندی کاهشی را تا بعد از ظهر دنبال می کند. دوره ی رشد به 4 مرحله ی 40، 120، 30 و 30 روزه تقسیم شد و میانگین ضرایب گیاهی گندم برای این مراحل 3/0، 8/0، 14/1 و 4/0 محاسبه شد. واژه های کلیدی تبخیر – تعرق، گندم،گیاه مرجع، لایسیمتر، تراز انرژی، نسبت باون.